Region historyczno-etnograficzny położony w północno-wschodniej Wielkopolsce na granicy z Kujawami. Nazwa wywodzi się ze staropolskiego rdzenia zawartego w słowach: łuk, łęk, pałąk, co oznacza ziemię w zakolach rzek i jezior, porosłą trawą i zbożem.
Nazwa Pałuki w źródłach pisanych pojawia się w XIV wieku jako Terra Palucensis w kronikach Janka z Czarnkowa oraz w opisie ziem polskich Jana Długosza.
Obszar regionu liczący ok. 2000 km² wytycza na wschodzie i północy rzeka Noteć. Kontrowersje budzi granica południowo-zachodnia, która skutkiem zmieniających się historycznych podziałów administracyjnych bywa różnie określana. najczęściej przyjmuje się na południu granicę wzdłuż rzeki Wełny, a na zachodzie okolice rzeki Rudki i Margoninki.